ระบบสืบพันธุ์ของมนุษย์
การสืบพันธุ์ของคนเป็นการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศโดยวิธีการปฏิสนธิภายในเมื่อชายและหญิงย่างเข้าสู่วัยรุ่นต่อมใต้สมองจะหลั่งฮอร์โมนกระตุ้นต่อมเพศ (ชายคืออัณฑะ หญิงคือรังไข่)ให้ผลิตฮอร์โมนเพศและผลิตเซลล์สืบพันธุ์
ระบบสืบพันธุ์เพศชาย
1. อัณฑะ (Testis) มี 2 อัน ภายในมีหลอดสร้างอสุจิ ทำหน้าที่สร้างตัวอสุจิและผลิตฮอร์โมนเพศชาย
2. ถุงหุ้มอัณฑะ (Scrotum) ควบคุมอุณหภูมิให้พอเหมาะในการสร้างอสุจิ คือ 34 องศาเซลเซียส
3. หลอดเก็บอสุจิ (Epididymis) มีลักษณะเป็นท่อเล็กๆยาวมาก ทำหน้าที่เก็บตัวอสุจิเพื่อให้แข็งแรงมากขึ้น
4. หลอดนำอสุจิ (Vas deferens) เป็นทางผ่านของตัวอสุจิเข้าสู่ท่อปัสสาวะ
5. ต่อมสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ (Seminal vesicle) ทำหน้าที่สร้างอาหารเพื่อใช้หล่อเลี้ยงตัวอสุจิ ได้แก่ วิตามินซี, น้ำตาลฟรุกโตสและโปรตีนโกลบูลิน
6. ต่อมลูกหมาก (Prostate gland) มีหน้าที่สร้างสารที่มีฤทธิ์เป็นเบสอ่อนๆเพื่อใช้ล้างความเป็นกรดที่ท่อปัสสาวะของเพศชายและช่องคลอดของเพศหญิง
7. ต่อมคาวเปอร์ (Cowper gland) ทำหน้าที่หลั่งสารหล่อลื่นในท่อปัสสาวะ
8. ลึงค์หรือองคชาติ (Penis) เป็นส่วนที่ยื่นออกมาจากร่างกายอยู่ระหว่างอัณฑะทั้ง 2 ข้าง ภายในมีท่อปัสสาวะมีช่องเปิดสำหรับขับน้ำอสุจิและน้ำปัสสาวะออกมา
โดยทั่วไปเด็กชายจะเริ่มสร้างตัวอสุจิได้เมื่อเริ่มเข้าสู่วัยรุ่นประมาณ 12-13 ปี และจะสร้างไปจนตลอดชีวิตตัวอสุจิประกอบด้วยด้านส่วนหัวซึ่งภายในมีนิวเคลียสและส่วนหางที่ยาวช่วยในการเคลื่อนที่
ในการหลั่งน้ำอสุจิแต่ละครั้ง จะมีน้ำอสุจิประมาณ 3-4 ลูกบาศก์เซนติเมตร มีตัวอสุจิประมาณ 350-500 ล้านตัวตัวอสุจิที่หลั่งออกมาจะมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ 2 ชั่วโมงแต่อยู่ในร่างกายเพศหญิงได้ประมาณ 2 วันหรือ 48 ชั่วโมง
ระบบสืบพันธุ์เพศหญิง(Female Reproductive System)แบ่งได้ 2 ส่วน คือ
1.อวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิงภายนอก ( external female genital organ ) ประกอบด้วย
1.1 คลิทอริส ( clitoris ) เป็นส่วนที่ปรากฎอยู่ทางส่วนบนของแคมเล็กมีลักษณะการเจริญเช่นเดียวกับลึงค์ของผู้ชายคือมีเนื้อเยื่อที่แข็งตัวได้มีปลายประสาทมาสิ้นสุดมากจึงรับความรู้สึกต่างๆ ได้เร็ว
1.2 แคมใหญ่ ( labia majora ) เป็นส่วนของผิวหนังที่มีก้อนไขมันด้านหน้าของแคมใหญ่ทั้งสองข้างจะติดกับเนินหัวเหน่าแคมใหญ่จะมีการเจริญมาเช่นเดียวกับถุงอัณฑะของเพศชาย
1.3 แคมเล็ก ( labia minora ) เป็นส่วนของผิวหนังที่อยู่ด้านในของแคมใหญ่และถูกแคมใหญ่ปิดทับอยู่แคมเล็กมีต่อมไขมันมากเพื่อช่วยให้เกิดการหล่อลื่นและป้องกันการเสียดสีขณะเกิดการร่วมเพศ
1.อวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิงภายนอก ( external female genital organ ) ประกอบด้วย
1.1 คลิทอริส ( clitoris ) เป็นส่วนที่ปรากฎอยู่ทางส่วนบนของแคมเล็กมีลักษณะการเจริญเช่นเดียวกับลึงค์ของผู้ชายคือมีเนื้อเยื่อที่แข็งตัวได้มีปลายประสาทมาสิ้นสุดมากจึงรับความรู้สึกต่างๆ ได้เร็ว
1.2 แคมใหญ่ ( labia majora ) เป็นส่วนของผิวหนังที่มีก้อนไขมันด้านหน้าของแคมใหญ่ทั้งสองข้างจะติดกับเนินหัวเหน่าแคมใหญ่จะมีการเจริญมาเช่นเดียวกับถุงอัณฑะของเพศชาย
1.3 แคมเล็ก ( labia minora ) เป็นส่วนของผิวหนังที่อยู่ด้านในของแคมใหญ่และถูกแคมใหญ่ปิดทับอยู่แคมเล็กมีต่อมไขมันมากเพื่อช่วยให้เกิดการหล่อลื่นและป้องกันการเสียดสีขณะเกิดการร่วมเพศ
2. อวัยวะสืบพันธุ์ของเพศหญิงภายใน ( internal female genital organ ) เป็นอวัยวะส่วนที่มองไม่เห็นจากภายนอกประกอบด้วย
1. รังไข่ (Ovary) มี 2 อันอยู่คนละข้างของมดลูกทำหน้าที่สร้างไข่และฮอร์โมนเพศหญิง โดยปกติจะมีการตกไข่ทุกๆ 28 วันโดยแต่ละครั้งจะตกเพียงใบเดียวจากรังไข่แต่ละข้างสลับกันทุกเดือน
2. ท่อนำไข่หรือปีกมดลูก (Ovulation / Fallopian tube) บุด้วยเซลล์ที่มีขนสั้นๆทำหน้าที่พัดโบกไข่ที่ตกจากรังไข่ให้เข้าไปในปีกมดลูกเป็นบริเวณที่เกิดการปฏิสนธิ
3. มดลูก (Uterus) ภายในเป็นโพรงสำหรับรองรับการฝังตัวของตัวอ่อนจนถึงกำหนดคลอดมีขนาดเท่าผลชมพู่ ถ้ามีไข่ตกผนังของมดลูกจะมีหลอดเลือดมาหล่อเลี้ยงจำนวนมาก
4. ช่องคลอด (Vagina) เป็นทางผ่านของสเปิร์มเข้าไปในร่างกาย, เป็นทางคลอดของทารกและเป็นทางออกของประจำเดือน
1. รังไข่ (Ovary) มี 2 อันอยู่คนละข้างของมดลูกทำหน้าที่สร้างไข่และฮอร์โมนเพศหญิง โดยปกติจะมีการตกไข่ทุกๆ 28 วันโดยแต่ละครั้งจะตกเพียงใบเดียวจากรังไข่แต่ละข้างสลับกันทุกเดือน
2. ท่อนำไข่หรือปีกมดลูก (Ovulation / Fallopian tube) บุด้วยเซลล์ที่มีขนสั้นๆทำหน้าที่พัดโบกไข่ที่ตกจากรังไข่ให้เข้าไปในปีกมดลูกเป็นบริเวณที่เกิดการปฏิสนธิ
3. มดลูก (Uterus) ภายในเป็นโพรงสำหรับรองรับการฝังตัวของตัวอ่อนจนถึงกำหนดคลอดมีขนาดเท่าผลชมพู่ ถ้ามีไข่ตกผนังของมดลูกจะมีหลอดเลือดมาหล่อเลี้ยงจำนวนมาก
4. ช่องคลอด (Vagina) เป็นทางผ่านของสเปิร์มเข้าไปในร่างกาย, เป็นทางคลอดของทารกและเป็นทางออกของประจำเดือน
· การปฏิสนธิ คือ กระบวนการที่เซลล์ของเพศชาย รวมกับเซลล์ของเพศหญิง ทำให่เกิดเซลล์ใหม่
· การตกไข่ คือ การที่ไข่สุกและออกจากรังไข่เข้าสู่ท่อนำไข่ในช่วงกึ่งกลางของรอบเดือน ถ้านับวันแรกที่มีประจำเดือนเป็นวันที่ 1 การตกไข่จะเกิดขึ้นประมาณ วันที่ 13-15เมื่อไข่ได้รับการผสม จะมีการแบ่งตัวจาก 1 เป็น 2 เป็น 4 ไปเรื่อยๆ ในขณะเดียวกันจะเคลื่อนที่จากท่อนำไข่เพื่อไปฝังตัวที่ผนังมดลูก ซึ่งผนังมดลูกมีลักษณะที่หนามากขึ้นเพื่อเตรียมตัวสำหรับรับไข่ที่ได้รับการผสม
ต่อมไร้ท่อและฮอร์โมนที่ควบคุมการเจริบเติบโตและพัฒนาการทางเพศในร่างกายมีต่อมต่างๆมากมายต่อมไร้ท่อมีหน้าที่ผลิตฮอร์โมนต่างๆ เพื่อควบคุมการเจริญเติบโตต่อมที่สำคัญมีดังนี้
1. ต่อมใต้สมองหรือต่อมพิทูอิทารี (pituitary gland) ตั้งอยู่กลางสมองเป็นต่อมที่ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกายและควบคุมการทำงานของต่อมอื่นๆในร่างกายให้ทำงานให้เป็นปกติ
2. ต่อมไธรอยด์ (Thyroid gland) ตั้งอยู่ที่ลูกกระเดือกผลิตฮอร์โมนควบคุมการเผาผลาญอาหารในร่างกายการพัฒนาของฟัน ระบบสืบพันธุ์และสมองส่วนกลาง ถ้าขาดฮอร์โมนนี้ก็จะเจริญเติบโตช้าพัฒนาการช้า ปัญญาอ่อน
3. ต่อมหมวกไต (Adrenal gland) อยู่บริเวณไต ผลิตฮอร์โมนในการพัฒนาการของกล้างเนื้อความแข็งแรงของเพศชายและกระตุ้นการเจริญเติบโต การมีขนในที่ลับของเพศหญิง
4. ต่อมพาราไธรอยด์ (Parathyroid gland) อยู่บริเวณต่อมไธรอยด์ต่อมนี้ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนเพื่อการเผาผลาญแคลเซี่ยมและมีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตของกระดูก
5. ต่อมเพศ (Gonads หรือ Sex gland) ในเพศชายคืออัณฑะ ในเพศหญิงคือรังไข่ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนเพื่อควบคุมและกำหนดลักษณะเพศชายและเพศหญิงและผลิตตัวอสุจิในเพศชาย ผลิตไข่ในเพศหญิง ทำให้เพศชายมีเสียงเปลี่ยนมีหนวดเคราเพศหญิงมีสะโพกผายและเต้านมโตขึ้น
เซลล์สืบพันธุ์ (sex cell) แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ
1. เซลล์สืบพันธ์เพศชายคือ ตัวอสุจิ (sperm) อสุจิของคนประกอบด้วยส่วนหัวมีลักษณะค่อนข้างแบนและปลายหัวสุดค่อนข้างแหลมทำหน้าที่เจาะผนังไข่ขณะที่ผสมกันลำตัวอยู่ถัดจากหัวมีลักษณะเป็นทรงกระบอกและหาง
2. เซลล์สืบพันธุ์เพศหญิงคือ ไข่ (egg) ประกอบด้วยเยื่อหุ้มเซลล์บางๆ ที่มีตำแหน่งหนึ่งเป็นรูเล็กๆเพื่อให้ตัวอสุจิเข้าไปได้ และมีโพรโทพลาซึมซึ่งมีนิวเคลียสอยู่ภายใน
1. เซลล์สืบพันธ์เพศชายคือ ตัวอสุจิ (sperm) อสุจิของคนประกอบด้วยส่วนหัวมีลักษณะค่อนข้างแบนและปลายหัวสุดค่อนข้างแหลมทำหน้าที่เจาะผนังไข่ขณะที่ผสมกันลำตัวอยู่ถัดจากหัวมีลักษณะเป็นทรงกระบอกและหาง
2. เซลล์สืบพันธุ์เพศหญิงคือ ไข่ (egg) ประกอบด้วยเยื่อหุ้มเซลล์บางๆ ที่มีตำแหน่งหนึ่งเป็นรูเล็กๆเพื่อให้ตัวอสุจิเข้าไปได้ และมีโพรโทพลาซึมซึ่งมีนิวเคลียสอยู่ภายใน
